بیوگرافی عبدالرحمن جامی - Abdul Rahman Jami

عبدالرحمن جامی یکی از نام‌ آوران شعر و تصوف ایرانی در سده نهم هجری است که به خاتم‌ الشعرا شهرت دارد. وی در تربت جام چشم به جهان گشود و زندگی‌ اش را در هرات به پایان رساند. در این مقاله از وب‌ سایت هنرمند ایران، با موضوع بیوگرافی عبدالرحمن جامی – Abdul Rahman Jami همراه شما هستیم؛ با نگاهی هنری به دنیای فرهنگ و خلاقیت، همراه ما بمانید.

بیوگرافی عبدالرحمن جامی 

نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد، مشهور به جامی از سر شناس‌ ترین چهره‌ های ادبی، عرفانی و علمی سده نهم هجری قمری به شمار می‌ آید که در ادامه بیوگرافی هنرمندان زندگی وی را شرح میدهیم. او در ۲۳ شعبان ۸۱۷ قمری در تربت جام زاده شد و در ۱۷ محرم ۸۹۸ قمری در هرات درگذشت. جامی شخصیتی جامع‌ الاطراف بود که در شعر، ادب، تصوف و موسیقی مهارت داشت. نام جامی را هم به دلیل زادگاهش جام و هم به احترام به شیخ احمد جام، از عارفان بزرگ برگزیدند. جامی از چهره‌ های شاخص ادب فارسی و از شاعران برجسته دوران تیموری بود.

عبدالرحمن جامی که بود

عبدالرحمن جامی از چهره‌ های برجسته ادب، عرفان و شعر فارسی در سده نهم هجری، یکی از بزرگ‌ ترین شاعران پس از حافظ و آخرین نام‌ آور بزرگ در سنت کلاسیک شعر فارسی به‌ شمار می‌ رود. او که به خاتم‌ الشعرا لقب یافته، در عرصه‌ های نظم، نثر، فقه، عرفان و تصوف آثاری پربار و ماندگار برجای گذاشته است. جامی را مهم‌ ترین شاعر پایان دوره تیموری می‌ دانند و مقام ادبی‌ اش تا قرن‌ ها بی‌ همتا باقی ماند. او عارفی وارسته و ساده‌ زیست بود که با وجود پرهیز از مدیحه‌ گویی و تملق، مورد احترام فراوان فرمانروایان زمان خود قرار داشت.

عبدالرحمن جامی زندگینامه

 جامی در سال‌ های نخست زندگی به‌ دلیل مشکلات خانوادگی، زادگاه خود در خراسان را ترک کرد و به شهر جام رفت. دوران کودکی‌ اش را در همان‌ جا سپری کرد و تحت آموزش استادانی برجسته که برخی با پدرش نیز در ارتباط بودند به تحصیل علوم رایج آن روزگار پرداخت. در سیزده‌ سالگی از جام به هرات کوچ کرد و در آنجا ساکن شد.
از همان اوایل جوانی به سرودن شعر روی آورد و تخلص جامی را برگزید؛ تخلصی برگرفته از محل زندگی‌ اش و ارادتش به شیخ احمد جام بود.
جامی از پرآوازه‌ ترین شاعران دوران خود بود که با سبک منحصر به فرد و متفاوتی شعر می‌ سرود. همین ویژگی باعث شد تا در دربار شاهان آن دوران مورد توجه و احترام خاص قرار گیرد.

عبدالرحمن جامی قرن
عبدالرحمن جامی قرن 

جامی از برجسته‌ ترین شاعران و عارفان فارسی‌ زبان سده نهم هجری قمری به‌ شمار می‌ رود. وی در سال ۸۱۷ هجری قمری در شهر تربت جام زاده شد و در سال ۸۹۸ هجری قمری در هرات درگذشت. این اندیشمند بزرگ در طول حیات علمی و ادبی خود، جایگاهی ممتاز در عرفان و ادبیات فارسی به دست آورد. از جامی آثار ارزشمندی در زمینه‌ های شعر، نثر، تصوف و عرفان به‌ جا مانده که همچنان بخش مهمی از میراث فرهنگی و ادبی ایران محسوب می‌ شود.

عبدالرحمن جامی آثار

جامی شاعر، عارف و ادیب برجسته سده نهم هجری، آثار مهمی در ادب فارسی و عرفان از خود به جای گذاشته است. آثار منظوم و منثور او شامل :

هفت اورنگ 

هفت اورنگ یکی از شاهکارهای ادبیات فارسی و اثری برجسته از عبدالرحمن جامی، شاعر، عارف و نویسنده‌ ی بزرگ قرن ۹ هجری (۱۵ میلادی) است. این مجموعه شامل هفت مثنوی است که هر کدام موضوعی عرفانی، اخلاقی یا عاشقانه دارند و با الهام از آثار پیشینیان بهویژه نظامی گنجوی سروده شده‌ اند.

دیوان اشعاردیوان اشعار

دیوان اشعار عبدالرحمن جامی مجموعه‌ای از سروده‌های این شاعر، عارف و اندیشمند بزرگ قرن نهم هجری است. این دیوان شامل غزلیات، قصاید، رباعیات و قطعات است و بخش مهمی از میراث ادبی و عرفانی زبان فارسی را تشکیل می‌دهد.
جامی در اشعار خود به موضوعاتی چون عشق الهی، عرفان، اخلاق، سلوک معنوی، مدح پیامبر اسلام (ص)، حکمت و اندیشه‌ های فلسفی می‌ پردازد. شعرهای او چه در قالب غزل و چه در قصیده یا رباعی سرشار از احساس، تصویرسازی‌ های لطیف، و بیان عمیق عرفانی هستند.

بهارستان

بهارستان کتابی است به نثر مسجّع و آمیخته با نظم، نوشته‌ ی عبدالرحمن جامی، که با الهام از گلستان سعدی نوشته شده است. جامی این اثر را برای تربیت نوهٔ خود، ابوالفتح داراشکوه، نگاشته و هدف آن آموزش اخلاق، دین، ادب و حکمت به زبان شیرین و ساده است.

نفحات‌ الانس (شرح حال صوفیان)

نفحات‌الانس یکی از برجسته‌ ترین آثار عبدالرحمن جامی و از مهم‌ ترین منابع در شناخت و شرح حال مشایخ و عارفان اسلامی است. این کتاب در نیمهٔ دوم قرن ۹ هجری نوشته شده و به زبان فارسی است.

شواهد النبوة (در اثبات نبوت پیامبر)
رساله منشآت

و رسالاتی در عروض و قافیه از او بر جای مانده است. آثار جامی بازتاب‌ دهنده‌ اندیشه‌ های عرفانی، تسلط ادبی و سبک منحصر به‌ فرد اوست. از آثار مهم او می‌ توان به بهارستان اشاره کرد که با الهام از گلستان سعدی نگاشته شده و از جمله آثار برجسته نثر فارسی به‌ شمار می‌ رود.

عبدالرحمن جامی شاعری 

عبدالرحمن جامی از نامدارترین شاعران و عارفان ایرانی در قرن نهم هجری قمری، جایگاهی برجسته در ادبیات و عرفان فارسی دارد. وی افزون بر سرایش شعر، در علوم فقه، اصول، عرفان و تصوف نیز مهارتی درخور تحسین داشت. مجموعه آثار او شامل قالب‌ های گوناگون ادبی چون مثنوی، غزل، قصیده و رباعی، و نیز نوشته‌ های منثور است که عمدتا دربردارنده مضامین اخلاقی و عرفانی‌ اند.
جامی با تأثیر از سنت‌ های ادبی خراسان و فارس سبک شعری ویژه‌ ای را در آثار خود شکل داد. تسلط چشمگیر او بر زبان‌ های فارسی و عربی و ذوق ادبی کم‌ نظیرش، موجب شد تا آثارش از نظر بلاغت، مضمون و عمق معنایی در میان ادیبان و ادب‌ دوستان ارج فراوان یابد. وی را پس از حافظ یکی از درخشان‌ ترین چهره‌ های شعر فارسی می‌ دانند؛ شاعری که تأثیر سبک او تا قرن سیزدهم هجری در شعر فارسی باقی ماند و الهام‌ بخش بسیاری از اهل قلم شد.

عبدالرحمن جامی هفت اورنگعبدالرحمن جامی هفت اورنگ

اثر گران‌ بهای هفت اورنگ از مهم‌ ترین آثار منظوم نورالدین عبدالرحمن جامی، شاعر و عارف نامدار سده نهم هجری به‌ شمار می‌ آید. این مجموعه در قالب مثنوی سروده شده و شامل هفت منظومه مستقل است که هر یک به موضوعاتی چون عرفان، اخلاق، عشق، حکمت و مفاهیم اجتماعی می‌ پردازند. جامی در این اثر با بهره‌ گیری از روایت‌ های تمثیلی و داستانی، مفاهیم ژرف معنوی و انسانی را به زبانی شاعرانه بیان کرده است.

هفت مثنوی مجموعه ی هفت اورنگ 

۱. سلسلةالذهب (سرشار از آموزه‌ های عرفانی)
۲. سلامان و ابسال (داستانی عاشقانه با مفاهیم رمزی)
۳. تحفة‌الاحرار (بیان سلوک و آزادگی عارفانه)
۴. سبحة‌الابرار (حکایت‌ های اخلاقی و اجتماعی)
۵. یوسف و زلیخا (برداشتی عاشقانه-عارفانه از داستان قرآنی)
۶. لیلی و مجنون (عشق افسانه‌ ای در قالب عرفانی)
۷. خرد نامه اسکندری (آموزه‌ های حکمی با محوریت شخصیت اسکندر)

این اثر در برگیرنده‌ ی بیش از ۲۳٬۰۰۰ بیت است و از منظر زبان، محتوا، سبک و عمق عرفانی، از آثار شاخص و تأثیرگذار در ادبیات فارسی محسوب می‌ شود.

مقبره عبدالرحمن جامی

آرامگاه نورالدین عبدالرحمن جامی شاعر و عارف بلندپایه ایرانی، در شهر هرات افغانستان جای دارد. این مکان که به نام تخت مزار نیز شناخته می‌ شود، در بخش شمال‌ غربی هرات واقع شده و از مکان‌ های مهم فرهنگی و زیارتی این شهر به شمار می‌ آید. مقبره جامی در جوار آرامگاه شیخ سعد الدین کاشغری قرار گرفته است و از گذشته‌ های دور، علاقه‌ مندان به ادب و عرفان برای زیارت و ادای احترام به این مکان مقدس روی می‌ آورند.
در گذشته این آرامگاه در دل مجموعه‌ ای زیبا با باغ‌ هایی سرسبز، صحن وسیع، حوض‌ ها و فضایی آرامش‌ بخش قرار داشت؛ اما در پی گذر زمان و رخداد جنگ‌ ها، بخش‌ هایی از این محوطه دچار آسیب و تخریب شد. با این حال بنای اصلی آرامگاه و صحن آن همچنان پا برجاست و مورد توجه گردشگران، پژوهشگران و علاقه‌ مندان به فرهنگ و عرفان ایرانی قرار دارد.

نام پدر جامی

عبدالرحمن جامی در سال ۸۱۷ هجری قمری در خخرجرد (یا خرگرد) از نواحی هرات متولد شد.
پدر او نظام‌ الدین احمد دشتی، اصالتا از دشت اصفهان بود و به خخرجرد مهاجرت کرده بود.
این نکته نشان می‌ دهد که خانواده جامی ریشه‌ ای از اصفهان داشتند و سپس به منطقه هرات منتقل شدند، جایی که جامی پرورش یافت و آثار خود را خلق کرد.

مذهب عبدالرحمن جامی

شاعر و عارف برجسته ایرانیِ سده نهم هجری، از پیروان مذهب حنفی و از اهل سنت به‌ شمار می‌ رفت. او دلبستگی معنوی ژرفی به طریقت نقشبندیه داشت و از مریدان سرشناس مشایخ این سلسله عرفانی بود. با این حال در بخش‌ هایی از اشعار و آثارش، محبت و ارادت نسبت به اهل بیت (علیهم‌ السلام) نیز دیده می‌ شود؛ نکته‌ ای که سبب شده برخی او را شخصیتی نزدیک به اندیشه‌ های شیعی نیز بدانند.

مرگ عبدالرحمن جامی
مرگ عبدالرحمن جامی

شاعر و عارف نام‌ آشنای ایرانی در ماه محرم سال ۸۹۸ هجری قمری (مطابق با ۱۴۹۲ میلادی) چشم از جهان فرو بست. محل درگذشت و دفن او شهر هرات بود؛ جایی که سال‌ های پایانی عمر خود را در آن سپری کرد .در زمان وفات، وی از احترام و منزلت بالایی در میان مردم و زمام‌ داران برخوردار بود. سلطان حسین میرزا بایقرا و امیر علیشیر نوایی وزیر و ادیب مشهور آن دوره از ارادتمندان نزدیک او به شمار می‌ رفتند.

عکس عبدالرحمن جامی
عکس عبدالرحمن جامی 

توجه داشته باشید که این تصاویر هنری و نقاشی‌ ها هستند و به‌ دلیل نبود عکاسی در زمان حیات عبدالرحمن جامی، هیچ تصویر واقعی از او وجود ندارد.

لقب عبدالرحمن جامی

نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد، مشهور به جامی و ملقب به خاتم‌ الشعرا، یکی از نامدارترین شخصیت‌ های ادب و عرفان در قرن نهم هجری قمری بود. او در ۲۳ شعبان سال ۸۱۷ هجری قمری در تربت جام چشم به جهان گشود و در ۱۷ محرم ۸۹۸ هجری قمری در شهر هرات درگذشت.
جامی شاعری توانا، ادیبی برجسته، موسیقی‌ دانی آگاه، و عارفی وارسته بود که در زمینه‌ های گوناگون علمی و هنری تبحر داشت. او با تأثیرپذیری از نثر فاخر سعدی، به‌ ویژه اثر معروف گلستان کتاب ارزشمند بهارستان را خلق کرد که یکی از آثار درخشان نثر فارسی در آن روزگار محسوب می‌ شود.

بهارستان عبدالرحمن جامی
بهارستان عبدالرحمن جامی

بهارستان، اثر نثر گونه‌ ای از عبدالرحمن جامی است که با عناوینی چون روضه الا خیار و تحفه الابرار نیز شناخته میشود. جامی این کتاب را به سبک گلستان سعدی، اما با اشعار بیشتر نگاشته و هدف از تألیف آن را آموزش فرزندش عنوان کرده است. کتاب شامل یک مقدمه، هشت بخش (به نام روضه) و یک خاتمه است.
موضوعات این هشت روضه شامل زندگی صوفیان، پنهای اخلاقی، حکایات شاهان، بخشش، عشق، لطایف، شرح حال شاعران، و حکایت‌ هایی از زبان حیوانات است. بهارستان ترکیبی از نثر و شعر در خدمت آموزش اخلاقی و انسانی است. در مجموع ۴۶۹ بیت در کتاب آمده که بیشتر آن‌ ها از سروده های جامی هستند.

غزلیات عبدالرحمن جامی

غزلیات عبدالرحمن جامی از آثار شاخص و ارزشمند در ادب فارسی به شمار می‌ رود که دربرگیرندهٔ اشعاری عاشقانه، عرفانی و اخلاقی است. این اشعار با بهره‌ گیری از زبانی دلنشین، مضامینی ژرف و تصاویر هنرمندانه، جایگاهی ویژه در میان علاقه‌ مندان به شعر فارسی یافته‌ اند. غزلیات جامی نه تنها از جنبهٔ زیبایی‌ شناختی ادبی، بلکه از نظر محتوای معنوی و فکری نیز اهمیت زیادی دارند و همواره به عنوان منبعی سرشار از حکمت، بینش عرفانی و اندیشه‌ های اخلاقی مورد توجه ادیبان و اندیشمندان بوده‌ اند. 

کتاب عبدالرحمن جامی 

مهم ترین کتاب های عبدالرحمن جامی عبارت است از:
دیوان اشعار: شامل قصاید، غزلیات، رباعیات و مقطعات، تقسیم‌ شده به سه بخش متناسب با مراحل زندگی شاعر.
بهارستان: کتابی نثری به سبک گلستان سعدی، شامل داستان‌ ها و حکایات اخلاقی در هشت فصل.
هفت اورنگ: مجموعه‌ ای از هفت مثنوی به تقلید از نظامی گنجوی، از جمله یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون.
لوامع: شرحی عرفانی بر اشعار ابن فارض.
نفحات‌ الانس: زندگینامه و حالات مشایخ تصوف.
رساله‌ ای در موسیقی: نوشته‌ ای در باب نظریه‌ های موسیقایی.
دیوان بی‌ نقطه: مجموعه‌ ای از اشعار بدون استفاده از حروف نقطه‌ دار.

لیسه مولانا عبدالرحمن جامی هرات

لیسه مولانا عبدالرحمن جامی هرات

لیسه مولانا عبدالرحمن جامی یکی از مکاتب متوسطه شهر هرات در افغانستان است که به افتخار مولانا عبدالرحمن جامی، شاعر و اندیشمند برجسته سده نهم هجری قمری نام‌ گذاری شده است. گرچه اطلاعات دقیق و به‌ روزی از وضعیت کنونی این لیسه در دست نیست، اما برخی گزارش‌ ها حاکی از آن‌ اند که مکان اصلی این مکتب تغییر کرده است.
بر اساس گزارشی از رسانه گوهرشاد ساختمان این لیسه توسط فرماندهی پولیس هرات تصرف شده و دانش‌ آموزان آن به مکاتب دیگر انتقال یافته‌ اند.

عبدالرحمن جامی کا واقعہ 

عبدالرحمن جامی کا واقعہ در واقع به زندگی و سرگذشت این شاعر و عارف بزرگ ایرانی اشاره دارد. به طور کلی، عبدالرحمن جامی در قرن نهم هجری (۱۵امین قرن میلادی) زندگی می‌ کرد و یکی از بزرگ‌ ترین شاعران، عارفان و متفکران ایران زمین بود. او آثار فراوانی در زمینه شعر، عرفان و فلسفه نوشته و تأثیر عمیقی بر ادب فارسی گذاشته است. 

عبدالرحمن جامی در چه قرنی می زیست

عبدالرحمن جامی در قرن نهم هجری قمری زندگی می‌ کرد، یعنی تقریبا در قرن پانزدهم میلادی (حدود سال‌های ۱۴۱۴ تا ۱۴۹۲ میلادی).

عبدالرحمن جامی نعت

نعت در ادبیات فارسی و عربی به شعری گفته می‌ شود که در آن مدح و ستایش پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یا گاهی بزرگان دینی و عارفان بیان شود.
اما وقتی می‌ گوییم عبدالرحمن جامی نعت، منظور شعری است که درباره‌ ی شخصیتی مانند عبدالرحمن جامی سروده شده و در آن به ستایش و توصیف فضایل اخلاقی، علمی، عرفانی و ادبی او پرداخته شده است.
به عبارت دیگر نعت جامی شعری است که ویژگی‌ های برجسته او را تحسین می‌ کند؛ مانند دانش گسترده، عرفان عمیق، شاعری و تأثیرگذاری‌ اش بر ادبیات فارسی.

نور الدین عبدالرحمن جامی
نور الدین عبدالرحمن جامی

نورالدین عبدالرحمن جامی معروف به عبدالرحمن جامی، یکی از بزرگ‌ ترین شاعران، عارفان و دانشمندان فارسی‌ زبان قرن نهم هجری بود. او در سال ۸۱۸ هجری قمری (حدود ۱۴۱۴ میلادی) در شهر جام خراسان به دنیا آمد و آثار فراوانی در زمینه شعر، فلسفه، عرفان و علوم دینی تألیف کرد.
لقب نورالدین به معنای نور دین است که نشان‌ دهنده جایگاه والای او در عرصه دین و معرفت است. جامی به‌ خاطر عمق علمی و معنوی‌ اش و همچنین سبک شعر و نثر زیبا و تاثیرگذاری که داشت، یکی از چهره‌ های برجسته ادبیات و عرفان فارسی به شمار می‌ آید.

مولانا عبدالرحمن جامی هرات

مولانا عبدالرحمن جامی، یکی از بزرگ‌ ترین شاعران قرن نهم هجری، ارتباط نزدیکی با شهر هرات داشت. اگرچه جامی در شهر جام خراسان به دنیا آمد، اما بخش مهمی از عمر و فعالیت‌ های علمی و ادبی خود را در هرات گذراند.
هرات در آن دوران مرکز فرهنگی و علمی بزرگی بود و بسیاری از دانشمندان، شاعران و عارفان در آنجا گرد هم می‌ آمدند. جامی نیز از فضای فرهنگی و ادبی این شهر بهره‌ مند شد و آثار ارزشمندی را در آنجا تألیف کرد. به همین دلیل، هرات به عنوان یکی از مراکز مهم زندگی و کار مولانا عبدالرحمن جامی شناخته می‌ شود.

شیخ عبدالرحمن جامی

شیخ عبدالرحمن جامی به خاطر آثار برجسته‌ اش در زمینه‌ های عرفان، فلسفه، شعر و ادبیات فارسی بسیار مشهور است. لقب شیخ نشان‌ دهنده جایگاه علمی و معنوی او در میان پیروان و علاقه‌ مندان به علوم دینی و تصوف است.
شیخ جامی در سال ۸۱۸ هجری قمری در شهر جام خراسان متولد شد و بیشتر عمر خود را به تحصیل، تألیف و تدریس علوم مختلف گذراند. آثار او مانند هفت اورنگ، نفحات الانس و دیوان اشعار، از شاهکارهای ادب فارسی به شمار می‌ روند و تأثیر زیادی بر ادب و عرفان اسلامی گذاشته‌ اند.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

مقبره ابوریحان بیرونی اهیمت موسیقی سنتی ایراننقاشی روی پارچه فانتزی

مطالعه بیشتر